Cộng hòa Ghana là một quốc gia nằm ở phía Tây của châu Phi.Nó giáp với Bờ Biển Ngà về phía tây,Burkina Faso về phía bắc, Togo về phía đông và Vịnh Guinea ( Đại tây dương) về phía nam.Từ “ Ghana” có nghĩa là vua của chiến binh, và nguồn gốc của cái tên “Guinea”(qua tiếng Pháp là Guinoye ) là muốn ám chỉ đến bờ biển Tây Phi.
Sống ở Ghana ở thời kì tiền thuộc địa là những vương quốc thời xưa, bao gồm Ga-Danmes ở bờ biển phía Đông, đế chế Ashanti trong vùng nội địa và những vùng khác của người Fante và Ewe dọc theo bờ biển và đất liền.Giao thương với những quốc gia ở châu Âu trở nên phát đạt sau khi tạo mối quan hệ với người Bồ Đào Nha vào thế kỷ 15, và người Anh đã thiết lập thành thuộc địa, Bờ Biển Vàng, vào năm 1874.
Bờ Biển Vàng gành lại độc lập từ Vương quốc Anh vào năm 1957, là quốc gia đầu tiên trong các quốc gia Châu phi đại diện cho vùng Sahara làm được điều đó, và cái tên Ghana được chọn cho quốc gia mới tương ứng với vương quốc Ghana cũ, đất nước mà đã mở rộng ra hầu hết vùng Tây Phi. Ghana là một thành viên của nhiều tổ chức quốc tế bao gồm các nước Cộng đồng chung châu Âu, kinh tế cộng đồng của các quốc gia Tây Phi, liên bang Châu phi và Liên hợp quốc.
Thông tin chung:
| Tên đầy đủ |
Cộng hòa Ghana |
| Vị trí địa lý |
Nằm ở Tây Phi, tiếp giáp vịnh Guinea, nằm giữa Cote d’Ivoire và Togo |
| Diện tích Km2 |
239,460 |
| Tài nguyên thiên nhiên |
Vàng, gỗ, kỹ nghệ kim cương, bauxit, mangan, cá, cao su, thuỷ năng, dầu mỏ, bạc, muối, đá vôi |
| Dân số (triệu người) |
25.20 |
| Cấu trúc dân số |
0-14 tuổi: 38.7%
15-24 tuổi: 18.8%
25-54 tuổi: 33.7%
55-64 tuổi: 4.7%
Trên 65 tuổi: 4.1% |
| Tỷ lệ tăng dân số (%) |
2.190 |
| Dân tộc |
Người Akan 45.3%, Người Mole-Dagbon 15.2%, Người Ewe 11.7%, Người Ga-Dangme 7.3%, Người Guan 4%, Người Gurma 3.6%, Người Grusi 2.6%, Người Mande-Busanga 1%, Bộ tộc khác 1.4%, Dân tộc khác 7.8% |
| Thủ đô |
Accra |
| Quốc khánh |
03-06-57 |
| Hệ thống pháp luật |
Dựa theo chế độ luật pháp của Anh, luật pháp và tập quán hồi giáo |
| GDP (tỷ USD) |
83.18 |
| Tỷ lệ tăng trưởng GDP (%) |
8.2 |
| GDP theo đầu người (USD) |
3300 |
| GDP theo cấu trúc ngành |
nông nghiệp: 24.6%
công nghiệp: 27.4%
dịch vụ: 47.9% |
| Lực lượng lao động (triệu) |
11.67 |
| Lực lượng lao động theo lĩnh vực nghề nghiệp |
nông nghiệp: 56%
công nghiệp: 15%
dịch vụ: 29% |
| Sản phẩm Nông nghiệp |
Ca cao, gạo, sắn (khoai mì), lạc, ngô, cây hạt mỡ, chuối, gỗ |
| Công nghiệp |
Khai mỏ, gỗ xẻ, công nghiệp nhẹ, nấu chảy nhôm, xi măng, chế biến thực phẩm, đóng tàu thương mại nhỏ |
| Xuất khẩu (triệu USD) |
13580 |
| Mặt hàng xuất khẩu |
Vàng, ca cao, gỗ, cá ngừ, bauxit, nhôm, quặng mangan, kim cương, |
| Đối tác xuất khẩu |
Hà Lan, Hoa Kỳ, Pháp, Italia, Anh, Ấn Độ |
| Nhập khẩu (triệu USD) |
17520 |
| Mặt hàng nhập khẩu |
Vốn, dầu khí, thực phẩm |
| Đối tác nhập khẩu |
Trung Quốc, Nigeria, Anh, Hà Lan, Hoa Kỳ, Ấn Độ |
Nguồn: CIA 2013
Lịch sử:
Năm 1482, người Bồ Đào Nha đã đến Ga-na.
Từ khoảng năm 1600, người Châu Âu đã thành lập các trạm ven biển buôn bán vàng, ngà voi và nô lệ. Người Anh đã loại ngườiĐan Mạch (1850) và người Hà Lan (1872) để lập ra vùng thuộc địa bờ biển vàng năm 1874. Đến năm 1898, Đại vương quốc A-san-ti (trong lục địa Ga-na hiện nay) mới bị chinh phục. Sau Đai chiến thế giới lần thứ II, sự phồn vinh của nghề trồng ca-cao, tỷ lệ số người thoát mù chữ tăng, đã giúp Ga-na theo kpj quá trình phi thực dân hoá tại vùng châu Phi đen. Ga-na độc lập vào năm 1957. vùng đất của Tô-gô do Anh uỷ trị từ năm 1914 cũng được sáp nhật vào Ga-na năm 1957 Năm 1960, thành lập Nhà nước cộng hoà. Các chính sách tham vọng lớn cùng với sự cai trị ngày càng trở nên chuyên chế của Nơ-kơ-ru-ma đã dẫn đến bị cuộc đảo chính quân sự năm 1966, lật đổ ông ta. Từ đó, Ga-na phấn đấu khắc phục những vấn đề kinh tế và chính trị. Trong vòng 20 năm, tại Ga-na đã xảy ra 6 cuộc đảo chính, trong đó có 2 cuộc đảo chính của trung uý phi công Giơ-riRâu-linh (1979 và 1981). Ông ta đã thành công và đã lập ra Hội đồng quốc phòng lâm thời (PNDC) do ông làm Chủ tịch.
Tháng Mười một năm 1992, trong cuộc bầu cử Tổng thống đa đảng đầu tiên, ông J.Rau-linh (Rawlinh) được bầu làm Tổng thống và tháng Hai năm 1996, ông trúng cử nhiệm kỳ hai.
Chính phủ và chính trị:
Chính phủ : Ghana được cấu tạo là một đảng dân chủ hội nghị khi dành được độc lập vào năm 1957, theo sau bởi chính phủ quân đội và thường dân luân phiên. Vào tháng 1 năm 1993, chính phủ quân đội dọn đường cho Cộng hòa lần thứ 4 sau những cuộc bầu cử nghị viện và chủ tịch vào cuối năm 1992. Hiến pháp năm 1992 phân chia quyền lực giữa chủ tịch, nghị viện, nội các, hội đồng thành phố và một bộ máy tư pháp độc lập. Chính phủ được lựa chọn bởi phiếu bầu chung, tuy nhiên, hội đồng lập pháp có một sự mất cân bằng lớn, với những huyện có dân số ít thì lại có nhiều đại diện trên đàu người hơn so với những huyện có dân số đông.
Sự phân chia chế độ hành chính : Có 10 vùng hành chính được chia ra làm 138 quận huyện, mỗi quận huyện có một ủy ban riêng.Bên dưới quận huyện có nhiều loại hội đồng, bao gồm 58 hội đồng thành phố, 108 hội đồng khu vực và 626 hội đồng vùng.16,000 ủy ban ở cấp thấp nhất.
Hệ thống tòa án: Hệ thống pháp lý dựa trên luật chung của Anh, luật truyền thống, và hiến pháp năm 1992. Hệ thống cấp bậc trong tòa án bao gồm tòa án tối cao của Ghana ( tòa án cao nhất), tòa thượng thẩm và tòa dân sự tối cao. Bên dưới là những tòa án truyền thống có thẩm quyền chung. Thể chế ngoài pháp lý bao gồm những tòa án giải quyết những vấn đề tranh chấp về đất đai. Từ khi độc lập, tòa án không có liên quan, sự độc lập này tiếp diễn dưới Cộng hòa lần thứ 4 . Những tòa án thấp hơn được đánh giá và sắp xếp lại dưới Cộng hòa lần thứ 4.
Chính trị: Các đảng chính trị trở nên hợp pháp vào giữa năm 1992 sau cuộc gián đoạn 10 năm. Có rất nhiều đảng chính trị dưới thời Cộng hòa lần thứ 4 , tuy nhiên, những đảng chính là Đảng hội nghị dân chủ quốc gia, Đảng đã giành chiến thắng trong những cuộc bầu cử chủ tịch và nghi viện vào những năm 1992, 1996 và 2008, Đảng yêu nước mới, đảng đối lập chính đã thắng trong các cuộc tổng tuyển cử vào năm 2000 và 2004, Đảng hội nghị quốc gia của nhân dân, và Đảng của nhân dân hội nghị,đảng tiền thân cùng tên với đảng cũ của Kwame Nkrumah.
Kinh tế:
Được thiên phú hào phóng với nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, Ghana xếp thứ 2 sản phẩm trên đầu người của những quốc gia nghèo hơn của Tây Phi. Vì vậy, Ghana vẫn còn phải phụ thuộc một chút vào thương mại và sự giúp đỡ của quốc tế và cả những hoạt động đầu tư của cộng đồng người Do thái Ghana. Khoảng 30% dân số sống dưới mức nghèo đói của thế giới là 1.25 đô la Mỹ mỗi ngày và theo Ngân hàng thế giới thu nhập trên đầu người của Ghana vừa mới gấp đôi 45 năm trước.
Ghana, được biết đến vì khối lượng vàng trong thời gian thuộc địa, vẫn là một nhà sản xuất vàng hàng đầu thế giới. Những mặt hàng xuất khẩu khác như : dừa, gỗ, điện, kim cương, khoáng chất bauxit, và mangan là những nguồn thu nhập ngoại tệ chủ yếu.Một mỏ dầu được dự đoán chứa đến 3 tỉ thùng (1 thùng = 150 lít)( khoảng 480 triệu m3 ) dầu sáng (light) đã được tìm thấy vào năm 2007. Sự khai thác dầu đang tiếp diễn và khối lượng dầu ngày càng tăng lên.
Tổng số lao động của Ghana trong năm 2008 là 11.5 triệu người. Nền kinh tế vẫn đang nặng về nông nghiệp, chiếm 37.3% trong tổng thu nhập quốc dân GDP và cung cấp công ăn việc làm cho 56% người lao động, chủ yếu là những chủ đất nhỏ.
Địa lý:
Ghana có khí hậu ấm áp bởi nó gần đường xích đạo. Kinh tuyến Greenwich đi qua Ghana và đặc biệt là chạy qua thành phố công nghiệp Tema. Địa lý của Ghana gần với trung tâm của trái đất hơn bất cứ quốc gia nào thậm chí là trung tâm thật sự, nằm ở Biển Đại Tây Dương cách 614km về phía nam Accra, Ghana, ở vịnh Guinea.
Có 2 mùa chính ở Ghana, mùa mưa và mùa khô. Miền bắc Ghana trải qua mùa mưa từ tháng 3 đến tháng 11 trong khi đó ở phía nam , bao gồm thủ đô Accra, trải qua mùa này từ tháng 4 đến giữa tháng 10. Phía nam Ghana có rất nhiều loại cây trang trí và rừng phù du như cây gụ, gỗ mun…Nó cũng có nhiều cây cọ dầu và cây đước. Cây hạt mỡ, bao báp, và cây keo thường được tìm thấy ở hoang mạc và phần phía bắc của đất nước.
Ẩm thực:
Khi người Ghana ăn, một nét đặt trưng là họ ăn bóc bằng tay phải. Tay trái là để sử dụng trong nhà vệ sinh, còn tay phải là để ăn uống, bắt tay, v.v… Nếu bạn giơ tay trái để đón taxi, thì tài xế sẽ nóng giận và không ngưng lại.
Thức ăn đặc biệt của họ là banku, fufu, và gạo, v.v… Banku làm bằng bộ bắp pha với nước và nấu cho đến khi trở nên đặc. Món nầy ăn với canh hầm. Món canh hầm tên là forowe và làm bằng cà chua, lá đậu, cá, trứng gà, và đậu phụng.Trong dịp đặc biệt, họ thường nấu cơm; trong ngày cưới, họ thường nấu cơm trộn với thịt để tiếp khách.
Tôi không thể quên được trái cây ở Ghana – chuối, khớm, xoài, táo, và trái dừa. Trong đó thì trái táo ở Ghana rất khác với táo ở Hàn Quốc. Táo ở Ghana rất to, màu xanh, và bên ngoài vỏ lại có gai nhỏ. Bên ngoài xem rất xấu và không ngon, nhưng nếu bạn ăn thì có vị ngọt, chua rất ngon. Trái dừa cũng vậy, lúc đầu bạn không biết được vị của trái dừa, nhưng sau đó thì bạn sẽ thích mùi vị đặc biệt của nó. Không giống như chuối hay thơm ở Hàn Quốc, những trái cây ở Ghana rất ngọt và khác thường.
Mua sắm, giá cả:
Đơn vị tiền tệ của Ghana là đồng Cedi. Kí hiệu là C. 1C bằng khoảng 1,4 VNĐ.
Ở Ghana có tiền giấy mệnh giá 1000C, 2000C, 5000C, 10.000C và 20.000C Bên cạnh đó còn có đồng xu 100C, 200C, 250C và 500C.
Đến Ghana du lịch, tốt nhất du khách nên mang theo đô la Mỹ hoặc đồng Euro. Bạn có thể đổi sang đồng Cedi ở những điểm trao đổi ngoại tệ nằm rãi rác ở những thị trấn lớn. Còn ớ vùng phía Bắc có rất ít những điểm đổi tiền như vậy. Tỷ giá ở đây thường cao hơn so với ngân hàng. Tuy nhiên họ ít khi đổi séc du lịch cho du khách. Ngoài ra nếu bạn có thẻ Visa hay Master Card thì có thể rút tiền ở những máy ATM đặt ở các ngân hàng nhà nước. Ngoài ra thì bạn chỉ được thanh toán bằng thẻ tín dụng khi ở những khách sạn lớn, nhà hàng và trung tâm thương mại lớn mà thôi. Tuy nhiên nếu sử dụng thẻ tín dụng thì bạn cần phải chú ý kỹ vì có thể bị đánh cắp thé. Đặc biệt là ở những thành phố như Accra và Kumasi thì việc đó xảy ra rất thường xuyên.
