TỔNG QUAN VỀ ĐẤT NƯỚC PHẦN LAN
1. Thông tin chung
+ Thủ đô: Helsinki ( các thành phố lớn: Espoo, Tampere, Vantaa)
+ Quốc khánh: 6/12
+ Dân số: 5,3 triệu người.
+ Ngôn ngữ: Tiếng Phần Lan và Thụy Điển
+ Diện tích: 338.145 km2
+ Tiền tệ: đồng Euro
2. Vị trí địa lý
Vị trí địa lý : Nằm trong khu vực Bắc Âu, phía Đông và Nam giáp Nga, phía Bắc giáp Na Uy, phía Tây giáp Thụy Điển và biển Baltic.
Biên giới với : Na Uy 727 km, Thụy Điển 614 km, Nga 1.340 km.
Lãnh thổ Phần Lan có bờ biển dài và có hơn 80.000 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó 2 hòn đảo lớn nhất là Aland và Kemio được đánh giá là những hòn đảo đẹp nhất trên thế giới. Tổng diện tích đất của các đảo khoảng 340.000 km2.
Phần Lan có chung đường biên giới với các nước Thụy Điển, Nga.
3. Khí hậu
Phần Lan nằm ở cực Bắc sau Iceland. Nhiệt độ trung bình năm là 6 -10oC. Trong suốt mùa Đông nhiệt độ lạnh nhất có thể xuống tới – 40oC. Nhìn chung khí hậu ở đây tương đối ôn hoà, không quá lạnh như bạn nghĩ, bởi vì một phần nhờ có dòng nước ấm từ vịnh Mêhicô qua Đại Tây Dương đến Châu Âu.
Phần Lan có 3 mùa riêng biệt:
+ Mùa Đông kéo dài 2 tháng (từ tháng 12 đến tháng 2): Nhiệt độ thấp nhất có thể xuống tới – 40oC
+ Mùa Xuân từ tháng 2 đến tháng 5: Nhiệt độ tăng từ 0 – 10oC
+ Mùa Hè từ tháng 6 đến tháng 8: Nhiệt độ từ 10 – 24Co và có thể lên đến 35oC.
Phần Lan thường được gọi là đất nước mặt trời mọc về nửa đêm, bởi vì ở cực Bắc Lapland mặt trời không mọc trong vòng 12 tuần vào mùa hè từ tháng 6 đến tháng 7. Nhưng ít nhất, Phần Lan là nơi có tất cả các mùa hè ấm nhất Châu Âu.
4. Kinh tế
Hiên nay, Phần Lan là một trong những nền kinh tế có sức cạnh tranh mạnh nhất thế giới. Thành tựu này có được là nhờ ở các hang điện tử, đặc biệt là công nghệ thông tin và điện thoại di động. Kinh tế phát triển với nhiều ngành công nghiệp mũi nhọn truyền thống, có chuyên môn hóa cao. Theo xếp hạng gần đây nhất của Fitch, thì Phần Lan được xếp hạng AAA, tức là có một nền tài chính vững mạnh, thu nhập bình quân đầu người cao, ổn định chính trị xã hội.
Các sản phẩm chính:
Nông nghiệp : lúa mạch, lúa mỳ, củ cải đường, khoai tây, bò sữa, cá . Phần Lan hiện có 2.504 ngàn hécta đất trồng trọt, tự túc 85% lương thực.
Công nghiệp : kim loại và các sản phẩm từ kim loại, hàng điện tử, máy móc và thiết bị khoa học, đóng tàu, giấy và bột giấy, thực phẩm, hóa chất, hàng dệt may, quần áo.
Công nghiệp gỗ giấy : là ngành truyền thống của Phần Lan, 80% sản phẩm dành cho xuất khẩu. Gỗ tùng đỏ và gỗ vân sam Bắc Âu có chất lượng tuyệt hảo : mắt gỗ nhỏ và ít, vân đẹp, chịu nội lực tốt, ít bị nứt bên trong, được khách hàng đánh giá cao. Hàng năm sản xuất khoảng 9 triệu tấn bột giấy, đứng thứ hai thế giới sau Canada về xuất khẩu giấy, tổng giá trị gần 4 tỉ USD/năm. Phần Lan cung cấp khoảng 1/5 máy xén giấy trên thế giới.
Công nghiệp luyện kim : nổi tiếng nhất là luyện đồng. Phần Lan là một trong những nước đứng đầu Tây Âu về sản xuất đồng 65.000 tấn, kẽm 175.000 tấn/năm.
Công nghiệp đóng tàu, vận tải : chủ yếu đóng các loại tàu đặc biệt như tàu phá băng, tàu chở khách, tàu nghiên cứu biển, dàn khoan dầu.
Công nghiệp hoá chất, dược phẩm, điện tử : cũng phát triển cao.
Về mặt xuất nhập khẩu:
+ Tổng kim ngạch xuất khẩu : 84,72 tỉ USD (2006)
+ Các mặt hàng XK chính : Máy móc và thiết bị, hóa chất, kim loại, gỗ xây dựng, giấy, bột giấy (1999).
+ Các đối tác XK chính : Nga 11.2%, Thụy Điển 10.7%, Đức 10.5%, Anh 6.6%, Mỹ 6.2%, Hà Lan 4.8% (2005).
+ Tổng kim ngạch nhập khẩu : 71,69 tỉ USD (2006)
+ Các mặt hàng NK chính : Thực phẩm, dầu mỏ và các sản phẩm từ dầu mỏ, hóa chất, thiết bị giao thông, sắt, thép, máy móc, hàng dệt may, ngũ cốc.
+ Các đối tác NK chính : Đức 16.2%, Thụy Điển 14.1%, Nga 13.9%, Hà Lan 6.2%, Đan Mạch 4.6%, Anh 4.3%, Trung Quốc 4.2% (2005).
5. Giáo dục
Giáo dục Phần Lan được đánh giá là chất lượng tốt và được xem là bậc nhất trên thế giới. Chính phủ Phần Lan luôn chú trọng gắn giáo dục với nghiên cứu và sáng tạo phục vụ phát triểnkinh tế, trong đó hiện nay tập trung vào công nghệ thong tin.
Phần Lan tạo điều kiện cho tất cả các học sinh không phân biệt xuất thân từ đâu, tất cả hệ thống giáo dục từ nhà trẻ đến đại học đều miễn phí cả sách giáo khoa, sách tham khảo, tiền xe bus… Ngân sách chi cho giáo dục do Nhà nước và tòa thị chính cuả các thành phố đảm nhiệm Phần Lan có một hệ thống giáo dục tiên tiến: theo kết quả của các cuộc kiểm tra PISA ,kết quảhọc tập của học sinh Phần Lan độ tuổi 15 luôn được đánh giá là nước suất sắc nhất.Các trường học ở Phần Lan không chỉ đứng đầu về trắc nghiệm của tổ chức OECD mà còn thành công trong việc giáo dục các học sinh yếu kém và làm giảm mức chênh lệch học tập giữa nam và nữ sinh.
Các trường ở Phần Lan có độ chênh lệch kiến thức rất nhỏ. Các học sinh yếu luôn có cơ hội vươn lên.
6. Văn hóa – Tôn giáo
Văn hóa: Phần Lan là nước giàu về văn hóa, một dân tộc tôn trọng cái đẹp, chân lý, và trên hết, quyền tự do biểu đạt của con người. Môi trường này đã nuôi dưỡng và sản sinh ra nhiều tài năng nổi tiếng trên thế giới, mỗi người đều để lại dấu ấn trong lĩnh vực của mình. Để đáp lại những người con tài năng của mình, người Phần Lan luôn mở rộng lòng mình, gia đình mình và lối sống của mình để đón nhận những niềm vui, vẻ đẹp mà nghệ thuật mang lại.
Vào những năm 1920, một kiến trúc sư trẻ tên là Alvar Aalto đã gây nên một sự ngạc nhiên khi đoạt giải trong một cuộc thi kiến trúc danh tiếng. Công trình của anh là sự sử dụng tài tình ánh sáng, các đường cong, các loạI gỗ, tạo nên sự hài hòa vớI thiên nhiên xung quanh. Những sáng tạo trên kết hợp với tính lạc quan tươi trẻ đã đưa anh trở thành một trong những kiến trúc sư vĩ đại nhất mà thế giới từng biết.
Tôn giáo: Phần Lan là một trong các nước thuần nhất nhất về tôn giáo ở châu Âu: khoảng 83% dân số thuộc Giáo hội Luther và khoảng 2% thuộc Cơ đốc giáo khác, hay các cộng đồng tôn giáo khác. Khoảng 13.5% dân số không đăng ký theo tôn giáo nào. Chính thống giáo ở Phần Lan chỉ có dưới 60.000 tín đồ, tức là khoảng 1.1% dân số. Tự do tín ngưỡng ở Phần Lan đã được bảo đảm từ năm 1923.
Sự mộ đạo của Phần Lan đã được mô tả một cách khá đúng là “theo đạo nhưng không thường xuyên dự lễ”, vì phần lớn người dân không thường xuyên dự các buổI lễ do nhà thờ tổ chức như các dân tộc khác. Vai trò của nhà thờ trong đờI sống ở Phần Lan được thể hiện rõ hơn trong các sự kiện hàng năm như lễ Giáng sinh, Phục sinh và trong các sự kiện quan trọng trong gia đình như lễ đặt tên thánh, lễ công nhận thành viên nhà thờ, lễ cưới và lễ tang.
Cơ Đốc giáo đến Phần Lan vào thế kỷ 13 từ cả hai phía Đông và Tây. Khi đó Phần Lan là một phần của Vương quốc Thụy Điển và vua Thụy Điển (Gustavus Vasa), người trị vì trong thế kỷ 16 quyết định thực hiện Phong trào kháng cách trong vương quốc của mình, kết quả là tài sản của nhà thờ Cơ Đốc ở Phần Lan bị tịch thu và nhà thờ Luther được thiết lập như nhà thờ quốc đạo.
7. Ẩm thực:
Thực đơn chính của người Phần Lan là sự kết hợp giữa các món ăn truyền thống vùng nông thôn với các món của tầng lớp thượng lưu cùng với cách nấu ăn hiện đại của lục địa châu Âu. Gia vị được thu nhận từ cả hai phía Đông và Tây.
Người Phần Lan đánh giá cao cách nấu ăn cầu kỳ, nhưng chỉ ăn một cách vừa phải. Họ tin rằng thú vui ẩm thực và nếp sống lành mạnh phải đi đôi với nhau. Mặc dù một số món ăn truyền thống như xúc-xích vẫn còn phổ biến, nhưng ngày nay chúng được làm với lượng thịt nhiều hơn và mỡ ít hơn. Các nguyên liệu truyền thống được xem là tốt cho hoạt động chức năng và sức khỏe vẫn được sử dụng. Trong số này có thể kể đến lúa mạch đen, đã được chứng minh một cách khoa học là có lợi cho sức khỏe. Người Phần Lan, đặc biệt là giới trẻ, rất có ý thức quan tâm đến sức khỏe.
Phần lớn người Phần Lan thích sửa soạn bữa ăn từ đầu, nhưng thỉnh thoảng cũng sử dụng thức ăn tiện lợi (đóng hộp hay đóng gói) .
Ở Phần Lan, bữa ăn chính của gia đình là bữa sáng đầy đủ. Các món cháo đặc luôn được ưa chuộng, nhiều gia đình cũng thích món muesli, bran, ngũ cốc, sữa chua, sữa, và bánh mì là món không thể thiếu trên tất cả các bàn ăn.
Phần Lan là một nước dẫn đầu thế giới về tiêu thụ cà phê, nhưng trà đang dần có chỗ đứng. Ngoài nước ra, nhiều ngườI cũng dùng sữa, sữa tách bơ, hay bia trong bữa ăn, trong khi đó một nhóm ngày càng đông lại thích dùng rượu vang.
Các món ăn ngon của địa phương và của từng thời điểm trong năm có thể được tìm thấy ở khắp Phần Lan. Ở Tempere đó là món dồi đen ăn với nước sốt lingonberry, trong khi đó ở Turkku phải là món xúc-xích nho khô hay hành. Pieksämäki và Oulu đều có cách làm riêng trong chế biến món bánh mì dẹt rieska của mình. Vùng Bắc Karelia là quê hương của các loại bánh nướng Karelian. Loại bánh này có vỏ mỏng làm từ bột mạch đen, bọc nhân cơm và có hình “giống như chiếc giày da đanh” (moccasin), như một du khách mô tả.
Món bánh cá kalakukko của vùng Savo nổi tiếng là một món ngon, có hình tròn giống ổ bánh mì nhồi nhân cá và thịt lợn mỡ. Ở các vùng ven biển Phần Lan, món cá trích vùng Baltic nướng rất được ưa chuộng.
Lapland đã có ảnh hưởng lớn đến cách nấu ăn của Phần Lan. Món thịt tuần lộc hầm với khoai tây nghiền đã trở thành phổ biến ở mọi nơi trên đất nước Phần Lan. Cá hồi, tuần lộc hay gà gô trắng, sau đó tráng miệng bằng cloudberries mầu vàng là món không thể thiếu trong thực đơn của người Lapland vào những dịp đặc biệt.
