TỔNG QUAN VỀ ĐẤT NƯỚC BỜ BIỂN NGÀ (IVORY COAST)
Cộng hòa Côte d’Ivoire (phiên âm là Cốt Đi-voa giống cách phát âm của Côte d’Ivoire trong tiếng Pháp), trong tiếng Việt thường được gọi là Bờ Biển Ngà, là một quốc gia nằm ở Tây Phi. Bờ Biển Ngà có biên giới giáp với Liberia, Guinea, Mali, Burkina Faso, và Ghana về phía tây, bắc, đông, và nằm bên cạnh Vịnh Guinea về phía nam.
Thông tin cơ bản
Tên đầy đủ |
Cộng hòa Côte d’Ivoive |
Vị trí địa lý |
Thuộc Tây Phi, giáp với bắc Đại Tây Dương, giữa Gana và Liberia |
Diện tích Km2 |
322,460 |
Tài nguyên thiên nhiên |
Dầu khí, khí tự nhiên, kim cương, magie, quặng sắt, boxit, đồng, vàng, niken, silic, đất sét, hạt cacao, cà phê, dầu cọ, thủy năng |
Dân số (triệu người) |
22.40 |
Cấu trúc dân số |
0-14 tuổi: 38.9%
15-24 tuổi: 21%
25-54 tuổi: 32.5%
55-64 tuổi: 4.4%
Trên 65 tuổi: 3.2% |
Tỷ lệ tăng dân số (%) |
2.044 |
Dân tộc |
Akan 42.1%, Voltaiques hay Gur 17.6%, Northern Mandes 16.5%, Krous 11%, Southern Mandes 10%, khác 2.8% (gồm 130,000 người Libăng và người Pháp 4,000) |
Thủ đô |
Yamoussoukro |
Quốc khánh |
7/81960 |
Hệ thống pháp luật |
Dựa trên hệ thống luật dân sự Pháp và luật theo phong tục |
GDP (tỷ USD) |
39.64 |
Tỷ lệ tăng trưởng GDP (%) |
8.1 |
GDP theo đầu người (USD) |
1700 |
GDP theo cấu trúc ngành |
nông nghiệp: 28.8%
công nghiệp: 21.8%
dịch vụ: 49.4% |
Lực lượng lao động (triệu) |
8.97 |
Lực lượng lao động theo lĩnh vực nghề nghiệp |
nông nghiệp: 68%
công nghiệp và dịch vụ: N/A% |
Sản phẩm Nông nghiệp |
Cà phê, hạt ca cao, chuối, hạt nhân cọ, bắp, gạo, sắn (khoai mì), khoai tây ngọt, đường, bông, cao su, gỗ |
Công nghiệp |
Thực phẩm, đồ uống, gỗ, dầu tinh chế, lắp ráp xe tải và xe buýt, dệt may, phân bón, vật liệu xây dựng, điện, đóng và sửa chữa tàu biển |
Xuất khẩu (triệu USD) |
10990 |
Mặt hàng xuất khẩu |
Ca cao, cà phê, gỗ, xăng dầu, bông, chuối, dứa, dầu cọ, cá |
Đối tác xuất khẩu |
Hà Lan, Pháp, Hoa Kỳ, Đức, Nigeria, Canada, Nam Phi |
Nhập khẩu (triệu USD) |
8406 |
Mặt hàng nhập khẩu |
Nhiên liệu, tài sản cố định, thực phẩm |
Đối tác nhập khẩu |
Nigeria, Pháp, Trung Quốc, Colombia |
Nguồn: CIA 2013
Thông tin cơ bản
1. Thể chế Nhà nước – Theo thể chế Cộng hoà Tổng thống, chế độ một viện (từ năm 1960)
Hiến pháp được ban hành ngày 3 tháng Mười một năm 1960, sửa đổi năm 1990 và gần đây nhất vào tháng Bảy năm 1998.
Có 50 khu hành chính trực thuộc Trung ương.
Tổng thống được bầu bằng tuyển cử phổ thông đầu phiếu, nhiệm kỳ 5 năm. Tổng thống bổ nhiệm Thủ tướng và các thành viên của Hội đồng bộ trưởng. Quốc hội gồm 177 thành viên được bầu trực tiếp, nhiệm kỳ 5 năm.
2. Địa lý – Thuộc Tây phi. Miền bắc là một cao nguyên đồng cỏ. Nơi cao nhất là đỉnh Nim-ba, 1.752m. ở miền nam, rừng mưa nhiệt đới chạy tới vùng đồng bằng hẹp ven biển.
Khí hậu: Miền nam có khí hậu xích đạo, nhiệt độ cao và lượng mưa lớn, miền bắc có khí hậu tương tự, nhưng khô hơn.
3. Kinh tế – Công nghiệp chiếm 18%, nông nghiệp: 32% và dịch vụ: 50% GDP.
Kinh tế củaCốt-đi-voa phụ thuộc vào xuất khẩu ca-cao, cà phê và gỗ. Trong những năm 80 của thế kỷ XX, Cốt-di-voa gặp nhiều khó khăn do giá các sản phẩm này hạ. Tài nguyên thiên nhiên có dầu mỏ, khí tự nhiên và quặng sắt. ổn định về chính trị đã giúp kinh tế phát triển. Chính phủ thực hiện chính sách mở cửa, thu hút đầu tư nước ngoài, đẩy mạnh tư nhân hoá, điều chỉnh cơ cấu kinh tế; tăng trưởng hàng năm là 7%, sản lượng ca cao 1,13 triệu tấn (đứng đầu thế giới); sản lượng cà phê 320.000 tấn.
Vào những năm cuối thế kỷ XX, tình hình chính trị đất nước mất ổn định, kinh tế bắt đầu có biểu hiện suy thoái. Xuất khẩu 3,9 tỷ USD, nhập khẩu 2,6 tỷ USD; nợ nước ngoài: 16,8 tỷ USD. Sản xuất điện: 3,36 tỷ kWh, tiêu thụ 3,165 tỷ kWh.
4. Văn hoá – xã hội – Số người biết đọc, biết viết đạt 48,5%, nam: 57%, nữ: 40%.
Giáo dục miễn phí, bậc tiểu học bắt buộc. Trường đại học quốc gia hàng năm nhận khoảng 21.000 sinh viên; nhiều sinh viên đi du học nước ngoài. Những danh thắng dành cho du lịch, nghỉ ngơi và giải trí: Cố đôA-bít-dian, các công viên quốc gia, các điệu nhảy của các câu lạc bộ ởCoóc-hô-gô, Gran-đơ Ba-san.
5. Lịch sử – Vào thế kỷ XVI, người châu Âu đã lập tại khu vực này các điểm buôn bán ngà voi và nô lệ. Sau khi bị người Pháp biến thành thuộc địa, vào năm 1893 thế kỷ XIX, Cốt-đi-voa trở thành một khu vực tương đối phồn vinh củaTây Phi thuộc Pháp. Độc lập giành được vào năm 1960 dưới thời của Tổng thống Phê-lích Hu – phô -oét Bô – gơ – ny (F.H.Boigny), người giữ các mối liên hệ chặt chẽ với Pháp để có được sự giúp đỡ và ủng hộ về mặt quân sự. Ông là tổng thống lâu nhất ở châu Phi (từ 1960-1993). Sau nhiều thập kỷ với chế độ một đảng là đảng Dân chủ Cốt-đi-voa, các cuộc bầu cử đa đảng đã được tiến hành vào năm 1990. Ngày 22 tháng Mười năm 1995, ông Hen-ri Kô-nan (henri Konan) nguyên là Chủ tịch Quốc hội và là Tổng thống từ năm 1993, được bầu làm Tổng thống nhiệm kỳ 5 năm.
Trong những năm cuối của thế kỷ XX, tình hình chính trị Cốt-đi-voa luôn luôn mất ổn định. các đảng phái chính trị tranh giành quyền lực một cách gay gắt dẫn đến tình trạng bạo lực kéo dài.
Sang năm 1999, bạo lực đã lên đến cực điểm, Tướng R.Ghê-i đã làm đảo chính ngày 24 tháng Mười hai năm 1999, lật đổ Tổng thống Hen-ri. Cô-nan Be-đi-e lên nắm quyền, thành lập chính quyền quân sự. Nhưng tình hình vẫn căng thẳng. Ngày 22 tháng Mười năm 2000 tại Cốt – đi – voa đã tiến hành bầu cử Tổng thống. Ông Gba-gbô, một giáo sư, giành 51,36% số phiếu còn Tướng R.Ghê-i chỉ giành được 32,72% số phiếu. Ngày 27 tháng Mười năm 2000, Ông Gba-gbô tuyên thệ nhậm chức và tuyên bố thành lập Chính phủ liên hợp gồm 23 thành viên, đa số thuộc Đảng Mặt trận Nhân dân Bờ biển Ngà (FPI), Đảng của ông. Tình hình vẫn còn rất căng thẳng, mặc dù Tổng thống cam kết sẽ khôi phục dân chủ.